​

Sau một thời gian dài rò rỉ, cuối cùng thì OS X 10.10 với tên mã Yosemite cũng đã xuất hiện với một diện mạo hoàn toàn mới. Đây cũng là đợt cải tiến về mặt “ngoại hình” lớn nhất mà Apple từng thực hiện đối với nền tảng máy tính của mình trong vòng mười năm trở lại đây. Gần giống như iOS 7, OS X 10.10 áp dụng một phong cách phẳng mới với nhiều thành phần trong suốt, từ đó tạo cảm giác nhẹ nhàng hơn cho người sử dụng. Song song đó, Apple cũng bổ sung thêm nhiều tính năng hấp dẫn cho Yosemite. Trong bài viết ngày hôm nay mời các bạn cùng điểm qua những điểm chính đó.

Ghi chú: bài viết này sử dụng OS X 10.10 bản Developer Preview 1 chỉ dành cho lập trình viên. Bản chính thức sẽ được phân phối đến các bạn hoàn toàn miễn phí vào khoảng tháng 9 đến tháng 10 năm nay.

Video
​

Giao diện tổng quan

Như đã nói ở trên, OS X 10.10 được làm mới giao diện hoàn toàn theo hướng phẳng hóa. Tuy nhiên, những chi tiết phẳng này không giống như trên Windows mà nó vẫn còn áp dụng hiện tượng đổ bóng hoặc chuyển màu (gradient) nhẹ. Các nút nhấn của ứng dụng được làm mảnh hơn, font chữ cũng mỏng lại vì Apple cho rằng điều này sẽ giúp các đối tượng đồ họa trông đẹp hơn trên màn hình Retina.

Như các bạn có thể thấy trong ứng dụng Finder, thanh công cụ màu xám giờ đây được làm phẳng ra nên nhìn thanh hơn các phiên bản OS X trước đây. Các icon đóng, phóng to, thu nhỏ cửa sổ cũng không còn hiện tượng chuyển màu mạnh nữa mà gần như là đơn sắc hoàn toàn. Và rõ ràng là Apple tiếp tục duy trì nhiều mảng màu trắng cho giao diện tổng quan của hệ điều hành, tương tự như iOS 7. Một chi tiết mới nữa đó là biểu tượng folder đã được thay mới nhìn hiện đại và đẹp mắt hơn.

​

Khi mở các menu, bao gồm cả menu chuột phải hoặc menu từ các nút sổ xuống, chúng ta thấy màu nền của chúng hơi trong suốt một chút, nhờ đó bạn có thể thấy được nội dung bên dưới. Một số ứng dụng như FaceTime, Messages thì có cả nguyên một khu vực lớn được làm trong suốt chứ không chỉ là các menu. Chi tiết này không giúp nhiều cho việc tiện dụng, tuy nhiên nó giúp tổng thể OS X 10.10 nhẹ nhàng hơn và có chiều sâu hơn. Ngoài ra, tông màu xám cũng được Apple áp dụng ở đây chứ không còn là trắng như trước.

​

Một điểm mình rất thích ở Yosemite đó là khi Apple thay đổi những thành phần đồ họa như trên thì hầu hết các ứng dụng bên thứ ba cũng thay đổi theo. Ví dụ, khi bạn thử chạy Microsoft Word lên thì thanh công cụ cũng trở thành phẳng, các menu cũng chuyển màu xám bán trong suốt. Miễn là ứng dụng đó có sử dụng những đối tượng do Apple cung cấp trong lúc lập trình thì sẽ app sẽ tự thay đổi theo phong cách thiết kế mới trên OS X 10.10.

Có thể bạn thắc mắc là nút Fullscreen để phóng to toàn màn hình trên các cửa sổ đâu rồi? Xin nói với các bạn rằng bây giờ nó đã trở thành nút màu xanh lá cây nằm bên cạnh nút đóng và thu nhỏ cửa sổ, như vậy chúng ta không phải thấy thêm một icon thừa nằm ở góc phải của app nữa.

Notification mới

Trong Yosemite, Apple đã làm thay đổi Trung tâm thông báo của máy cho giống với iOS 7, tức là chúng ta cũng có một thanh màu đen trong suốt, có điều nó không trượt từ cạnh trên màn hình xuống mà sẽ đi từ cạnh phải ra. Tại đây chúng ta có hai thẻ:

• Today: hiển thị tất cả những thông tin quan trọng với bạn trong ngày, ví dụ như sự kiện lịch, thông tin chứng khoán, thời tiết… Điều này rất hữu ích bởi bạn có thể xem hầu hết những thứ hữu ích chỉ tại một nơi duy nhất, không phải mở hết app này đến app khác để kiểm tra xem sắp tới mình cần làm gì. Chúng ta cũng có thể thêm vào widget để post nhanh các trạng thái lên mạng xã hội (Facebook, Twitter, LinkedIn) hoặc bổ sung widget đồng hồ, máy tính, khá tiện lợi. Để xem trong thời gian tới các lập trình viên sẽ phát triển thêm những phần mở rộng thú vị nào cho khu vực này.
• Notification: cái tên nói lên tất cả, tại đây sẽ là các thông báo của ứng dụng gửi ra, ví dụ như email mới, tin nhắn mới, cảnh báo sao lưu hệ thống, bài nhạc đang chơi…

Spotlight mới

Đây là một trong những điểm mình thích nhất ở OS X 10.10. Nếu như trước đây Spotlight chỉ là một ô tìm kiếm nhỏ bé nằm ở góc phài của màn hình thì trên Yosemite, nó đã trở thành một ứng dụng to lớn xuất hiện giữa màn hình. Khi bạn nhấn vào biểu tượng kính lúp hoặc Command + Space, Spotlight sẽ hiện diện ở dạng một ô tìm kiếm lớn, khi bắt đầu nhập thì những kết quả trả về sẽ xuất hiện ngay lập tức. Việc mang Spotlight ra giữa như thế này giúp chúng ta quan sát dễ hơn, thao tác cũng nhanh và tiện hơn so với việc phải nhìn chăm chăm vào một góc màn hình.

​

Chưa hết, kết quả trả về cũng chi tiết hơn. Nếu như trước đây chúng ta chỉ thấy mỗi một dòng kết quả thì bây giờ chúng ta có thêm ảnh đại diện (đối với các file tài liệu thì bạn thậm chí còn có thể xem trước chúng), ngày tạo, ngày chỉnh sửa, kích thước… Tương tự, khi chúng ta tra nghĩa của từ, tìm địa điểm bản đồ, tìm định nghĩa trên Wikipedia hay thực hiện các phép tính thì kết quả cũng xuất hiện ngay, to và hết sức rõ ràng. Spotlight mới còn hỗ trợ chuyển đổi đơn vị, ví dụ như mình gõ 100 pound to kg thì máy sẽ báo là 45,36kg, rất tuyệt vời.

​

Safari

Những thay đổi của OS X 10.10 có thể thấy rõ nhất ở Safari. Chúng ta có một giao diện được làm mới theo hướng đơn giản. Tất cả những nút dư thừa đã bị loại bỏ hết. Trên thanh công cụ chúng ta chỉ còn hai phím back và forward, nút mở thanh sidebar, thanh đại chỉ, nút chia sẻ, nút mở tab và nút xem những tập tin download. Chấm hết. Không có chữ giải thích, không có nhiều hình ảnh bóng bẩy, bản thân thanh công cụ cũng được thu nhỏ lại để dành phần lớn không gian cho nội dung web. Đây là nước đi được Apple gọi là đặt nội dung lên hàng đầu, và mình rất thích nó. Tại sao chúng ta lại phải nhìn vào các nút đồ họa trong khi thứ chúng ta cần xem chính là nội dung trang web?

Có thể bạn sẽ thắc mắc rằng thanh bookmark/favorite giờ đây bị dẹp đi đâu? Nó nằm ngay trong thanh địa chỉ luôn đấy các bạn, và sẽ chỉ xuất hiện khi bạn nhấn vào thanh này. Không những thế, các trang web bạn thường ghé thăm cũng sẽ hiện ra trong một giao diện tương tự như Safari trên iOS 7/8 và cách trình diễn này thuận tiện hơn nhiều so với Safari trên OS X 10.9.

Chế độ xem nhiều tab cùng lúc cũng được bổ sung và nó cũng được thiết kế đẹp mắt. Tính năng này cũng là điểm mới trên iOS 8 dành cho iPad. Đối với các trang web thuộc cùng một tên miền, ví dụ nhiều bài viết của Tinhte.vn, thì chúng sẽ được gom lại thành nhóm để giúp chúng ta duyệt dễ dàng hơn.

Mail mới

Ứng dụng Mail mặc định trong OS X đã tốt nay còn tốt hơn. App vẫn giữ lại giao diện chia đôi như trước, một bên hiển thị danh sách thư, một bên là nội dung của thư đã chọn, tuy nhiên nhờ những chi tiết trong suốt và phẳng hóa nên khả năng tập trung của chúng ta vào nội dung sẽ cao hơn, và đó chính xác là những gì một ứng dụng xử lý email cần.

​

Có một tính năng mới rất hay mà mình muốn nhắc đến ở Mail, đó là khả năng chỉnh sửa, ghi chú lên ảnh hoặc điền biểu mẫu PDF ngay trực tiếp trong app. Trước đây chúng ta thường hay xài các app như Skitch hoặc Preview để chú thích, chỉnh sửa ảnh trước khi gửi, còn bây giờ mọi thứ đã được đưa thẳng vào Mail. Bạn không cần phải thoát app ra rồi đính kèm lại nếu lỡ quên ghi chú ảnh, cũng chẳng cần đến những app bên thứ ba để làm việc đó.

​

Mail mới còn hỗ trợ Mail Drop, một tính năng đính kèm tập tin sử dụng iCloud làm bộ máy trung gian. Bình thường tập tin đính kèm của chúng ta sẽ đi chung với email, tuy nhiên file bị giới hạn dung lượng chỉ vài chục MB mà thôi. Còn với Mail Drop, thư sẽ được gửi đi riêng, tập tin đính kèm thì được upload tạm lên máy chủ iCloud. Khi nhận thư, người nhận nếu dùng Mac sẽ thấy file ngay trong mail như bình thường, còn nếu không dùng Mac mà dùng web mail thì sẽ có được link để tải tập tin về. Chính vì cách này mà bạn có thể attach một tập tin với dung lượng tối đa lên đến 5GB vào email.

iCloud Drive

Trước đây iCloud bị chê là quá kém linh hoạt, mỗi ứng dụng chỉ lo phần nội dung của riêng mình và các app không thể chia sẻ dữ liệu với nhau trên iCloud. Bản thân người dùng cũng không thể thấy được những tập tin mình đã lưu trên iCloud, không như Dropbox, Box hay Google Drive. Giờ đây, giới hạn này đã được gỡ bỏ, bạn có thể tự do xem, chỉnh sửa, tạo mới hoặc xóa các tập tin iCloud của mình mà không gặp bất kì trở ngại nào. Bạn cũng có thể làm điều này thông qua máy tính Windows hoặc thiết bị iOS nữa.

​

Như bạn có thể thấy trong ảnh trên, mỗi ứng dụng có dùng iCloud để chứa dữ liệu sẽ có một thư mục riêng của nó. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể đẩy lên đây bất kì thứ gì chúng ta muốn, từ hình ảnh cho đến các tập tin tài liệu riêng. Người dùng thậm chí còn được quyền gắn tag cho các file, y hệt như khi bạn thao tác với các file nội bộ.

Messages

Trình nhắn tin này được cải tiến để hỗ trợ tin nhắn thoại, gửi nhận video. Ngoài ra, chúng ta cũng có thể thoát khỏi một nhóm chat hiện có, tắt thông báo của nhóm chat (nhưng vẫn gửi nhận tin nhắn bình thường), thêm nhanh một người mới vào nhóm, chia sẻ địa điểm, thậm chí là đổi tên nhóm chat. Những bổ sung này cũng có mặt trên iOS 8 và nó đã nâng Messages lên ngang tầm với những ứng dụng nhắn tin như Zalo, Viber, WhatsApp và thậm chí là Facebook Messenger.

​

Nhập liệu bằng giọng nói

Trên OS X 10.10 còn hỗ trợ chúng ta nhập liệu giọng nói bằng tiếng Việt. Điều này có nghĩa là khi bạn nói, máy sẽ nhận diện rồi chuyển chúng thành văn bản cho chúng ta. Bạn có thể gõ nó ở nhiều nơi, từ khung chat trong Messages cho đến Spotlight hoặc ô nhập liệu nền web. Trước khi thực hiện tính năng này thì chúng ta sẽ phải download gói ngôn ngữ Việt về trước, và nhìn chung thì việc nhận diện diễn ra khá nhanh và chính xác. Bạn có thể xem thêm bài này để biết cách Apple xử lý giọng nói tiếng Việt và chuyển thể thành văn bản như thế nào nhé.

​

Ngoài ra, OS X và iOS còn có thể phối hợp với nhau thông qua những tính năng như HandsOff cho phép chúng ta bắt đầu công việc còn đang dang dở trên thiết bị di động, Call & SMS dùng để gọi điện và nhắn tin trực tiếp từ OS X 10.10, Instant Hotspot để chia sẻ nhanh kết nối 3G/4G từ điện thoại sang máy tính. Những tính năng này mình sẽ cho các bạn xem trong một bài viết riêng nhé.