INTERNET

Theo mặc định, tất cả gói tin truyền qua mạng nội bộ (LAN) được tạo ra giống nhau. Do đó nếu tất cả lưu lượng trên mạng là dạng văn bản hay tập tin thì sẽ không ai quan tâm hiện tượng một tập tin 40MB "về đích" trễ 50 miligiây. Nhưng nếu có ứng dụng nào đó trên mạng đòi hỏi băng thông nhiều hơn, chẳng hạn các dịch vụ gọi điện thoại qua mạng (VoIP - Voice over Internet Protocol) và xem phim trực tiếp (streaming video) thì sự chậm trễ này sẽ là vấn đề.

Gói dữ liệu đến chậm có thể ảnh hưởng đến việc đồng bộ âm thanh gây giật tiếng (jitter), chất lượng hình ảnh kém. Kết quả là hệ thống của bạn phát video rất tốt vào thời điểm này nhưng rất tệ vào những thời điểm khác... Bạn có thể cải tiến các vấn đề trên thông qua chức năng quản lý chất lượng dịch vụ (QoS - Quality of Service).

Trong mạng hỗ trợ QoS, các gói dữ liệu ưu tiên sẽ được đưa lên đầu của hàng đợi khi qua cổng mạng (network port), trong khi đó các gói dữ liệu có độ ưu tiên thấp hơn sẽ được xếp tiếp sau đó. Về cơ bản, điều này giúp cho việc trình diễn video và audio mượt mà hơn ngay cả khi mạng đang rất "bận rộn".

QoS sẽ giúp bạn?

Cần sử dụng QoS (xem thêm bài viết Mạng "trơn tru", ID: A1006_128) hay không sẽ tùy thuộc vào các ứng dụng chạy trên mạng. Bạn có sử dụng được QoS không còn tùy thuộc vào khả năng của kiến trúc mạng.

Trong hầu hết mạng, QoS đảm bảo chắc chắn rằng các ứng dụng audio và video hoạt động tốt. Nếu bạn chỉ có nhu cầu cá nhân gọi qua Skype hay tải video trên YouTube trong giờ nghỉ trưa thì QoS không phát huy tác dụng.
Nói cách khác, nếu bạn sử dụng VoIP theo chuẩn hệ thống điện thoại văn phòng, hay bạn muốn mở rộng việc sử dụng hội nghị truyền hình để hạn chế việc di chuyển/công tác, thì việc sử dụng QoS thích hợp có thể giúp nâng cao năng suất làm việc, cơ hội kinh doanh cho công ty. Nhưng làm thế nào để thiết lập QoS trên mạng?

Bắt đầu với QoS

Trong hầu hết trường hợp, các doanh nghiệp nhỏ sẽ thấy QoS được thiết lập trên bộ định tuyến (router) của mạng, và có thể ở nơi khác. Nếu tìm hiểu bên trong cấu trúc lưu lượng mạng, bạn sẽ thấy 2 dạng QoS: dịch vụ tích hợp (Integrated Services - IntServ) các dịch vụ phân biệt (Differentiated Services - DiffServ). IntServe cho phép kiểm soát tương đối chi tiết các luồng dữ liệu và dạng QoS này có xu hướng được sử dụng trong các mạng quy mô nhỏ hay giữa các mạng có liên kết chặt chẽ với nhau. Trong khi đó, DiffServ thường được sử dụng giữa các nhà cung cấp dịch vụ và công ty cung cấp đường trục internet.

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp nhỏ có sự khác biệt quan trọng giữa QoS "đơn giản" và "phức tạp". Sự khác biệt liên quan đến phần mềm trên router.

Một vài router, chẳng hạn Linksys WRT610N có các thẻ cài đặt ứng dụng mà bạn có thể bật QoS và cho phép ưu tiên băng thông theo ứng dụng, cổng (port) hay địa chỉ MAC (Media Access Control). Với chức năng QoS trên router Cisco Linksys WRT610N, bạn có thể quy định băng thông cho từng ứng dụng cụ thể (thoại, video, nhạc...), trò chơi trực tuyến, địa chỉ MAC của máy tính, cổng Ethernet hay các thiết bị VoIP.

Chức năng QoS trên router Wi-Fi Cisco Linksys WRT610N cho phép quy định băng thông theo dịch vụ với 4 mức ưu tiên: High, Medium, Normal và Low. Chẳng hạn, với mạng dùng để chơi game trực tuyến, bạn có thể thiết lập mức ưu tiên băng thông cao nhất, còn với dịch vụ VoIP bạn chọn mức ưu tiên trung bình... Ngoài ra, bạn có thể kết hợp với chức năng quản lý truy cập (Access Restrictions) để hạn chế cũng như quản lý việc truy cập mạng theo thời gian biểu. Đây cũng là chức năng góp phần cải tiến tốc độ truy cập mạng. Chỉ với vài thao tác thiết lập đơn giản, nhưng nếu bạn sử dụng tốt, chức năng QoS sẽ mang đến cho hệ thống mạng những kết quả hơn mong đợi.

Cách đơn giản nhất để sử dụng QoS trong trường hợp này là bật QoS, chọn các ứng dụng ưu tiên, sau đó, chỉ định các ứng dụng VoIP và hội nghị truyền hình theo mức ưu tiên cao. Sau đó, router sẽ cung cấp thứ tự ưu tiên dựa trên thông tin ứng dụng trong các tiêu đề (header) của các gói dữ liệu.

Vì nhiều dịch vụ VoIP sử dụng các port khác nhau ở mỗi thời điểm, nên để sử dụng QoS dựa trên các port người dùng cần có kiến thức ứng dụng và điều khiển mạng. QoS dựa trên địa chỉ MAC sẽ phát huy hiệu quả nếu truyền thoại và video giữa 2 máy tính, nhưng nó hạn chế hơn so với tùy chọn dựa trên ứng dụng.

Các router dành cho doanh nghiệp hỗ trợ điều khiển QoS chính xác hơn, và dĩ nhiên chi phí cho việc thiết lập các quy tắc chất lượng phức tạp cũng sẽ cao hơn. Chẳng hạn các router có độ phức tạp như của Cisco cho phép bạn giám sát và phân tích, và sau đó sử dụng các kết quả đạt được để thực hiện các quyết định ưu tiên dữ liệu theo QoS dựa trên port hay giao thức giữa các địa chỉ cụ thể. Nếu router loại này chiếm vai trò chủ chốt trong hệ thống mạng doanh nghiệp thì nhân viên công ty phải được huấn luyện hay phải nhờ đến nhân viên kỹ thuật của hãng thứ ba có kinh nghiệm "chinh chiến" với QoS.

Hiệu năng tổng thể

Bạn có thể cải tiến hiệu năng mạng – và các dịch vụ VoIP, video – mà không cần sử dụng QoS. Chẳng hạn, bạn có thể tự động hóa quy trình sao lưu và truyền các file dung lượng lớn vào ban đêm, khi có ít người sử dụng trong văn phòng; tạo một môi trường giới hạn khối lượng e-mail video mới nhất từ YouTube; và có thể giới hạn hội nghị truyền hình màn hình lớn, độ phân giải cao.

Về mặt phần cứng, nhiều điểm truy cập Wi-Fi sẽ chuyển tất cả người dùng sang chuẩn thấp hơn (chẳng hạn 802.11b) khi có máy người dùng tốc độ thấp kết nối vào mạng. Do đó, bạn cần đảm bảo rằng tất cả các máy tính xách tay của công ty đều sử dụng chuẩn mới nhất, giao thức không dây tốc độ cao nhất để giúp chuyển dữ liệu của tất cả các máy với tốc độ nhanh hơn. Trong nhiều trường hợp, tránh sử dụng mạng không dây là cách tốt nhất. Bạn nên khuyến khích người dùng sử dụng mạng có dây, nếu môi trường trong công ty cho phép, để giảm tải mạng không dây.

Tất nhiên, mỗi máy trạm - dù di động hay cố định - nên được trang bị đủ RAM và bảo dưỡng tốt, tất cả phần mềm được cập nhật đầy đủ và đĩa cứng được "dồn" (chống phân mảnh) định kỳ (nếu hệ điều hành hỗ trợ và yêu cầu việc này), đồng thời hệ thống hình ảnh và âm thanh của máy tính phải được cài đúng trình điều khiển. Các bước trên sẽ góp phần tăng hiệu quả cho VoIP, video và các ứng dụng khác. Có thể khẳng định, việc sử dụng QoS đúng cách giúp chất lượng cuộc gọi VoIP và hội nghị truyền hình ngay lập tức có sự khác biệt: truyền audio và video mượt hơn, tình trạng giật tiếng và tạp âm sẽ giảm.

Việc phân phối băng thông hợp lý không chỉ góp phần cải thiện chất lượng dịch vụ, tốc độ mà còn tránh được tình trạng nghẽn mạng, nhất là mạng có số lượng người sử dụng lớn, vừa hỗ trợ kết nối có dây (4 cổng Ethernet) vừa hỗ trợ kết nối không dây (chuẩn 802.11n) công nghệ băng tần kép (dual-band) 2,4GHz và 5GHz hoạt động đồng thời.